สะอึก วิธีแก้สะอึก วิธีแก้อาการสะอึก (Hiccup)
สะอึก วิธีแก้สะอึก แก้สะอึก วิธีแก้อาการสะอึก (Hiccup)
อาการสะอึก
สะอึก (hiccup) เกิดจากกะบังลมทำงานไม่เป็นปกติ กะบังลมกั้นอยู่ระหว่างช่องท้องกับช่องอก ทำงานโดยยืดและหดในจังหวะสม่ำเสมอเพื่อช่วยในการหายใจ สาเหตุของการสะอึกอาจเกิดจากมีอะไรไปรบกวนประสาทที่ควบคุมการทำงานของกะบังลม ลมในกระเพาะอาหารขยายตัวไปกระตุ้นปลายประสาทที่มาเลี้ยงกะบังลม หรืออวัยวะใกล้กะบังลมเป็นโรคบางอย่าง เช่น เยื่อหุ้มปอดอักเสบ
สะอึก มีสาเหตุเกิดจากอะไร
สาเหตุเหล่านี้ทำให้กะบังลมหดตัวอย่างรุนแรงทันทีทันใด การบีบรัดตัวของกะบังลมทำให้แผ่นเหนือกล่องเสียงที่คอหอยซึ่งปกติคอยกั้นไม่ให้อาหารเข้าไปในหลอดลมปิดลง เมื่อกะบังลมหดตัวอย่างรุนแรงก็จะดึงอากาศเข้าสู่ปอดผ่านคอหอย อากาศจึงกระทบกับแผ่นปิด แล้วทำให้สายเสียงสั่นสะเทือน จึงเกิดเป็นเสียงสะอึก
อาการสะอึกอาจเกิดขึ้นช่วงสั้นๆ และหายไปได้เอง ใช้เวลาไม่กี่วินาทีไปจนถึง 2-3 นาที ซึ่งพบได้บ่อยๆ แต่หากสะอึกอยู่นานเป็นชั่วโมงหรือเป็นวันๆ หรือสะอึกในขณะนอนหลับ อาจต้องหาสาเหตุว่ามาจากโรคของอวัยวะต่างๆ ควบคู่ไปด้วย เช่น โรคเกี่ยวกับอวัยวะในช่องท้อง ในช่องปอด ในระบบสมองและประสาทส่วนกลาง เป็นต้น
คนส่วนใหญ่มักจะสะอึกหลังจากการรับประทานอาหารมากเกินไปหรือเร็วเกินไป หรือรับประทานอาหารที่ทำให้มีก๊าซมาก บางคนอาจเกิดจากการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ หรือสูบบุหรี่มากเกินไป บางคนที่มีความตึงเครียดมากเกินไป ก็อาจเป็นสาเหตุของการสะอึกได้
เทคนิคที่ทำให้หยุดสะอึก
เทคนิคหยุดอาการสะอึกมีหลายวิธี การศึกษาชิ้นหนึ่งของมหาวิทยาลัยมิชิแกน สหรัฐอเมริกา พบว่า การกลืนน้ำตาลทรายเปล่าๆ 1 ช้อนโต๊ะ สามารถแก้อาการสะอึกได้ถึง 19 คน จากจำนวน 20 คน
นอกจากนี้ยังมีวิธีอื่นๆ อีกหลายวิธี ได้แก่
- สูดหายใจเข้าลึกๆ แล้วกลั้นหายใจไว้สักพัก
- หายใจในถุงกระดาษ
- กลืนน้ำแข็งบดละเอียด
- เคี้ยวขนมปังแห้ง
- บีบมะนาวให้ได้สัก 1 ช้อนชา แล้วจิบแก้สะอึก
- ก้มตัวดื่มน้ำจากขอบแก้วด้านตรงข้ามหรือด้านที่ไกลจากริมฝีปาก
- จิบน้ำจากแก้วเร็วๆ หลายๆ อึก ติดๆ กัน
- ใช้นิ้วมืออุดหูประมาณ 20-30 วินาที
- อุดหูไปด้วย แล้วดูดน้ำจากหลอดไปด้วย
- แหงนหน้า กลั้นหายใจ นับ 1-10 จากนั้นหายใจออกทันที แล้วดื่มน้ำหนึ่งแก้ว
- ใช้นิ้วคีบลิ้นแล้วดึงออกมาเบาๆ หรือแลบลิ้นออกมายาวๆ
- กดจุด โดยออกแรงบีบเนินใต้นิ้วโป้งของมืออีกข้างหนึ่ง หรือกดบริเวณร่องเหนือริมฝีปาก
- นวดเพดานปาก
- ทำให้ตกใจ เช่น ตบหลังแรงๆ โดยไม่ให้รู้ตัวก่อน
- ถ้าเป็นเด็กอ่อนควรอุ้มพาดบ่าใช้มือลูบหลังเบา ๆ ให้เรอ
ข้อแนะนำ
ควรไปพบแพทย์เมื่อมีอาการสะอึกไม่หยุดนานกว่า 1 วัน มีอาการหายใจลำบาก เจ็บหน้าอก หรือรู้สึกวิงเวียนร่วมด้วย หรือสะอึกทุกครั้งหลังจากรับประทานยาที่แพทย์จัดให้
ในการค้นหาสาเหตุของการสะอึกเป็นเวลานานๆ แพทย์อาจต้องตรวจระบบทางเดินอาหาร ว่า มีการอักเสบของหลอดอาหารที่เกิดจากการย้อนกลับของน้ำย่อยที่มาจากกระเพาะอาหารหรือไม่ ต้องตรวจความผิดปกติในลำคอ หู จมูก ระบบทางเดินหายใจ และระบบสมองและประสาท
แต่หากสะอึกเป็นระยะเวลาสั้นๆ ไม่นานนัก แต่เป็นหลายครั้ง อาจสังเกตจากกิจวัตรประจำวัน เช่น การรับประทานอาหาร การดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ หรือการสูบบุหรี่ ว่ามีความสัมพันธ์กับการสะอึกหรือไม่ ถ้าสัมพันธ์กัน ก็ควรจะปรับเปลี่ยนกิจวัตรเหล่านั้น
บทความโดย โดย เอมอร คชเสนี
manager.co.th/ managerradio.com
บทความสะอึกอื่น
สะอึก เป็นหนึ่งในสิ่งที่สร้างความรำคาญใจให้ใครหลายคน หากสะอึกแค่เดี๋ยวเดียว อาจไม่เป็นปัญหากวนใจนัก แต่หากใครสะอึกติดต่อกันเป็นวัน หรือ หลายๆ วัน แม้หาสารพัดวิธีช่วยให้หายสะอึก ทั้งกลั้นหายใจ ดื่มน้ำ กลืนน้ำตาล ทำอย่างไรก็ไม่เป็นผล นั่นอาจไม่ใช่เรื่องธรรมดา เพราะอาการเช่นนี้อาจเป็นเพราะโรคได้!
นพ.นรินทร์ อจละนันท์ อายุรแพทย์โรคระบบทางเดินอาหาร คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ช่วยไขข้อข้องใจให้หายสงสัยเกี่ยวกับการสะอึกว่า อาการสะอึกเกิดจากการหดตัวของกล้ามเนื้อกะบังลมที่อยู่ตรงรอยต่อระหว่างช่องปอดและช่องท้องที่เกิดขึ้นเองได้โดยไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่คาดว่าเกิดจากมีสิ่งมากระตุ้นเส้น ประสาท 2 ตัว คือ Vagus nerve และ Phrenic nerve ซึ่งเป็นส่วนที่เชื่อมระบบประสาทต่อกับระบบทางเดินอาหารส่วนต้น โดยเสียงสะอึกที่เกิดขึ้น มาจากการหายใจออกขณะที่กะบังลมเกิดการกระตุกทันทีทันใด ทำให้เกิดเสียงดังของการสะอึกขึ้น
สำหรับลักษณะอาการแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม คือ 1.อาการสะอึกช่วงสั้นๆ อาจเพียง 2-3 นาที 2.การสะอึกหลายๆ วันติดกัน 3. สะอึกติดๆ กันหลายสัปดาห์ และ4.การสะอึกตลอดเวลา โดยที่การสะอึกกลุ่มแรกเป็นการสะอึกช่วงสั้นๆ ที่ไม่มีอันตรายใดๆ แต่การสะอึกติดต่อกันหลายๆ วัน เป็นอาการที่ไม่ธรรมดา เนื่องจากมีสาเหตุมาจากโรคอื่นๆ เช่น ความผิดปกติทางสมอง การเป็นอัมพาต การเป็นโรคทางเดินอาหาร การอักเสบในช่องท้องบริเวณกะบังลม โรคหลอดเลือดสมองตีบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ พิษสุราเรื้อรัง รวมถึงอาการทางภาวะจิตใจ และผลกระทบจากการใช้ยาบางชนิด
ส่วนมากผู้ป่วยที่มาหาหมอด้วยการสะอึกเป็นระยะเวลานานติดต่อกัน เนื่องมาจากมีอาการผิดปกติทางสอง หรือเป็นอัมพาต ซึ่งอาการเหล่านี้สามารถให้ยาที่ช่วยบรรเทาอาการสะอึกได้ แต่ก็อาจมีการสะอึกเกิดขึ้นมาอีก เพราะอาการสะอึกเป็นเพราะต่อเนื่องที่เกิดจากการเจ็บป่วย นพ.นรินทร์อธิบาย
ส่วนวิธีการรักษาบรรเทาอาการสะอึกนั้น นพ.นรินทร์บอกว่า หากเป็นการสะอึกธรรมดาๆ สามารถใช้วิธีการกลั้นหายใจ การกลืนน้ำตาล กระตุ้นบริเวณหลังคอ แต่หากสะอึกติดต่อกันควรที่จะพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุของอาการสะอึกว่าเกิดมาจากอาการของโรคใด โดยอาการสะอึกไม่ถือว่าเป็นโรคแต่เป็นผลมาจากการเป็นโรคที่เกี่ยวกับทางเดินอาหาร ดังนั้นหากสามารถทราบสาเหตุของโรคให้ยาตามอาการก็สามารถที่ช่วยให้อาการสะอึกดีขึ้น
10 เทคนิคหยุดสะอึก
- กระตุ้นผิวด้านหลังของลำคอ แถวๆ บริเวณที่เปิดปิดหลอดลม โดยการดึงลิ้นแรงๆ
- ใช้ด้ามช้อนเขี่ยที่ปิดเปิดหลอดลม
- กลั้วน้ำในลำคอ
- จิบน้ำเย็นจัด
- กลืนน้ำตาลทราย 1-2 ช้อนโต๊ะ โดยไม่ต้องใช้น้ำ หรือ กลืนก้อนข้าว ก้อนขนมปัง ก้อนน้ำแข็งเล็กๆ
- ดื่มน้ำจากขอบแก้วที่อยู่ด้านนอกหรือด้านไกลจากริมฝีปาก
- จิบน้ำส้มสายชูที่เปรี้ยวจัด หรือดมสารที่มีกลิ่นฉุน เช่น แอมโมเนีย
- การฝังเข็ม
- การสวดมนต์ทำสมาธิ
- กลั้นหายใจเอาไว้โดยการนับ 1 – 10 แล้วหายใจออก จากนั้นดื่มน้ำตามทันที
credit: manager.co.th
แก้สะอึก สาเหตุ การวินิจฉัย ข้อมูลทางวิชาการ ทางการแพทย์
คนทุกคนหรือเกือบทุกคนคงเคยสะอึกมาแล้วอย่างน้อย 1-2 ครั้ง แต่ถ้าถามว่าสะอึกนั้นเป็นอย่างไร อาจทำให้งงและตอบไม่ถูก
อาการสะอึกในที่นี้ หมายถึง อาการหายใจเข้าอย่างแรงที่เกิดจากกล้ามเนื้อหายใจ (กะบังลมและกล้ามเนื้อซี่โครง) หดตัวอย่างรุนแรง แต่การหายใจเข้าต้องหยุดชะงักด้วยการปิดของช่องสายเสียง ซึ่งเกิดตามหลังการเริ่มหายใจเข้า ในพริบตาเดียว (ภายใน 35 มิลลิวินาที) ทำให้เกิดเสียงสะอึก (เสียงอึ๊ก ๆ) และเกิดความรู้สึกไม่สบายขึ้น
อาการสะอึกจนถือว่าฉุกเฉิน จะมีอาการอื่นร่วมด้วยดังนี้ เช่น
- สะอึกรุนแรงจนหายใจไม่ได้หรือหายใจลำบาก
- สะอึกตลอดเวลาจนกินไม่ได้ นอนไม่หลับ
- มีอาการฉุกเฉินหรือเจ็บหนักอื่น ๆ เช่น ไข้สูง ปวดท้องมาก หน้าท้องกดเจ็บและแข็งเป็นดาน อาเจียนมาก ไม่ค่อยรู้สึกตัว เจ็บอกมาก ไอมาก ปัสสาวะไม่ค่อยออก หลง เลอะเลือน ชัก เป็นต้น
ถ้ามีอาการฉุกเฉิน หรือเจ็บหนัก ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย
สะอึก แนวทางการแก้อาการสะอึก
- ถ้ามีสาเหตุที่ทำให้สะอึก หรือสงสัยว่าสิ่งใดเป็นสาเหตุ ให้บรรเทาหรือกำจัดสาเหตุนั้นก่อน
- ถ้าบรรเทาหรือกำจัดสิ่งที่คิดว่าจะเป็นสาเหตุแล้วอาการไม่ดีขึ้น อาจลองวิธีต่าง ๆ ดังนี้ เช่น
- ให้ดื่มน้ำช้า ๆ จากขวด หรือแก้วน้ำใบใหญ่ ๆ โดยให้ดื่มตลอดเวลา นั่นคือ ให้กลืนน้ำติด ๆ กันไปเรื่อย ๆ โดยไม่ต้องหายใจจนอาการสะอึกหาย หรือจนกลั้นหายใจต่อไปไม่ได้
- ทำให้จาม เช่น โดยการใช้เส้นขนหรือสิ่งอื่นเขี่ยภายในจมูก ให้ดมพริกไทย ยานัตถุ์ หรือสิ่งอื่น
- ให้กลืนน้ำตาลทรายขาว 1-2 ช้อนโต๊ะ โดยไม่ต้องใช้น้ำ
- ให้กลั้นหายใจหรือหายใจในถุง หรือหายใจให้ตื้นและช้าที่สุดเท่าที่จะทำได้ จนอาการสะอึกดีขึ้นหรือหายไป
- ผู้ที่สะอึนรุนแรง มักจะกังวล กลัว หรือหงุดหงิด ทำให้หายใจเร็วขึ้นหรือมากขึ้น ซึ่งจะทำให้สะอึกมากขึ้นด้วย
- ผู้ที่เจาะคอไว้ ถ้าสะอึก มักจะสะอึกนานและรุนแรง เพราะการเจาะคอทำให้ลมเข้าออกทางรูที่เจาะโดยไม่ต้องผ่านช่องสายเสียง ดังนั้นแม่ช่องสายเสียงจะปิด แต่ลมก็ผ่านเข้าออกทางรูที่เจาะไว้ ทำให้หายใจมากกว่าปกติ จึงทำให้สะอึกนานและรุนแรง ควรพบแพทย์
- ทำให้โกรธ กลัว ตื่นเต้น หรือเกิดอารมณ์รุนแรงอื่น ๆ อาจจะหยุดอาการสะอึกได้
- หากอาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์ที่โรงพยาบาล จะได้รับการวินิจฉัย และแนวทางการรักษาที่ถูกต้อง
ขอบคุณข้อมูลจาก https://www.doctor.or.th
ข้อมูลสุขภาพอื่น ๆ :
เหตุใดถึงง่วงนอน หลังทานอาหาร
ตะคริว สาเหตุของตะคริว วิธีแก้ตะคริว